Serendipiteitskaart, of wat je zoal vindt wanneer je op zoek gaat naar jezelf

Daar stond hij dan. Aangekondigd maar toch onverwacht, kwam een van mijn vorige werkgevers op bezoek om een paar dagen hulp op de boerderij aan te bieden. Iemand van wie ik veel heb geleerd op zowel professioneel als persoonlijk vlak en heb leren kennen als een innovatieve, gedreven, veeleisende maar ook betrokken persoon. Na verkoop van zijn bedrijf zoekt hij zijn ex-werknemers nog af en toe op, zelfs wanneer ze naar Frankrijk zijn verhuisd.

We hadden elkaar al meer dan vijftien jaar niet gezien en hij vond dat ik niets was veranderd. Ik vond hem ook niet veel veranderd maar wel een stuk groter dan in mijn herinnering. Omdat je tegen een volwassen man niet zegt dat je hem zo groot vindt geworden, stamelde ik dus maar iets van: ‘Leuk je weer te zien’ en ‘Goede reis gehad?’. Onze hond was minder geremd en sprong ongegeneerd vrolijk tegen hem aan en beet hem, liefkozend bedoeld, in één van zijn armen. De vier tandafdrukken waren gelukkig snel weer verdwenen maar de directheid werd gewaardeerd want de dagen die erop volgden werden ze een onafscheidelijk duo.

Mijn gedachten dwaalden af naar meer dan vijftien jaar geleden. Tijdens mijn sollicitatie gesprek werd gevraagd wat ik over vijftien jaar bereikt wilde hebben. Op dat moment was een dromerig ‘Gelukkig zijn’ natuurlijk niet het gepaste antwoord. Dus zei ik met vol overtuiging dat ik een wereldberoemde bouwfysisch adviseur in Nederland wilde worden en ik dacht dat dit bedrijf de juiste omgeving bood om mij daarbij vooruit te helpen. Vanzelfsprekend werd ik gelijk aangenomen.

Hoe kon het zo anders lopen?

De vraag is dan natuurlijk hoe het dan komt dat ik meer dan vijftien jaar later een boerin in Frankrijk ben, die dagelijks koeien voert en met de laarzen en overall aan stront weg schuift om het nog een beetje proper te houden. Hoe kon het zo anders lopen? Een fusie, een coaching traject, een andere werkgever en weer een overname verder deed mijn missie om wereldberoemd, (inmiddels) duurzaam bouwen adviseur te worden wankelen. Ik had het idee meer met mijn positie bezig te moeten houden dan met mijn vak. In een wereld waarin assertiviteit een pré is, had ik het idee niet mijzelf te kunnen zijn als een van nature introverte persoonlijkheid. Het lukte mij wel mezelf staande te houden maar ik had het idee dat ik mezelf langzaam aan het verliezen was. Toch bleef ik mij krampachtig vasthouden aan de ambitie die ik me ooit had gesteld. Op eigen benen staan, een eigen inkomen, zelfstandig zijn. Alsof er geen andere wegen waren om het leven te bewandelen.

De keuze van een weer een bedrijfsovername in het vooruitzicht of een boerderij in Frankrijk gaf aanleiding het roer eens flink om te gooien en in een rustgevende groene omgeving te (her)ontdekken wie ik nu werkelijk was. Als compensatie voor het inleveren van een luxe en veilig leven zou ik dichterbij de natuur en het ritme van de seizoenen volgend, 's avonds bij de warme houtkachel het leven kunnen overpeinzen en mijzelf weer terugvinden. Zoals zelfhulpboeken en magazines mij deden beloven.

Echte romantiek moet een beetje nep zijn

Ik ontdekte er veel maar vooral dat ‘back to the basics’ of terug naar de natuur alles behalve romantisch is. Een huis verwarmd op twee houtkachels wordt al snel een corvee van hout kloven en stof wrijven terwijl je wilt uitrusten en vooral een kleding probleem. Dicht bij de kachel is een t-shirt zelfs te warm en twee meter daar vandaan is een dikke trui al snel te koud. Eten uit eigen tuin blijkt vooral eindeloos veel onkruid trekken. En het leven volgens het ritme van de seizoenen is vooral het angstvallig afwachten van de volgende storm waarbij de stroom kan uitvallen, het ondergaan van de volgende droogte waarbij de oogst wordt gehalveerd of extreem lange dagen maken om voor de volgende regenbui het land ingezaaid te krijgen.

Een authentiek leven is pas echt romantisch wanneer het een beetje nep is. Een houtkachel is pas aangenaam wanneer het slechts dient ter ondersteuning van de centrale verwarming. Een maaltijd met zelfgeteelde groenten wordt pas echt lekker wanneer die kan worden aangevuld en op smaak worden gemaakt met eten uit de supermarkt. Een avond in het schemerlicht van een kaars doorbrengen is pas fijn wanneer je weet dat je aan het eind van de avond bij elektrisch licht je tanden kunt poetsen in de badkamer.

De grillen van de natuur werden voor mij voornamelijk lessen in nederigheid. Je kunt wel plannen voor het weekend alles gezaaid te willen hebben maar wanneer het gaat regenen en het in het weekend stralend weer wordt, is het toch beter die leuke fietstocht te vervangen door een lange zit op de trekker. Ondanks dat ik mij suf plande en mijn best deed, bleek het leven allesbehalve maakbaar en kon het onverwachte gebeuren waarbij het vooral belangrijk was flexibel te zijn en mij aan te passen.

Zelfinzicht is ook het belang inzien van de verbinding met de ander

En de verwachting mijzelf te vinden liep natuurlijk uit op niets. Nadat, na een lange tijd alle stemmen in mijn hoofd van anderen waren uitgepraat en ik hoopte mijn eigen stem te horen, hoorde ik niets. Wel een heerlijke rust maar niet hetgeen wat ik zocht. Er was niets dat in mij riep ‘ wanneer je dit doet dan is het goed’.

Er was alleen een stem die zei dat de gedachte van een vaststaand zelf eigenlijk alleen maar een beperking is om verder te komen. Het gaat er niet om om jezelf te vinden en te weten waar je goed of slecht in bent maar vooral om het krijgen van inzicht waarop anderen jou hebben gemaakt tot wie je bent, hoe je verbonden bent met die ander en hoe deze verbinding telkens kan veranderen.

De autonomie die ik altijd nastreefde met een eigen baan en zelfstandig zijn transformeerde langzaam naar een besef van het belang verbinding met de ander en dat het niet erg is om afhankelijk te zijn (bijvoorbeeld samen een boerderij te hebben in plaats van absoluut een eigen inkomen willen hebben). Een gedachte die paradoxaal een gevoel van vrijheid opleverde.

Serendipiteit

En zo werd de zoektocht naar mijzelf een dwaalspoor dat een hoop antwoorden gaf op vragen die ik anders nooit gesteld zou hebben. Serendipiteit schijnt dat genoemd te worden. Iets onverwacht vinden terwijl je op zoek bent naar iets anders.

Zo bleek mijn vorige werkgever een man van niet alleen maar mooie woorden maar ook een van daden. In enkele dagen tijd werden door hem vele klussen geklaard waar we zelf niet aan toe waren gekomen. Een afrastering werd gesloopt, een hekwerk werd afgemaakt en weer een ander vrijgemaaid van onkruid. En dat alles met een hond die regelmatig aan zijn broekspijp of arm hing.

Inmiddels is hij weer verder getrokken. Hij liet een kaart van deze omgeving achter waarop onze woonplaats staat omcirkeld met een dikke stift. Vanwege de schaal staan veel wegen niet op de kaart aangegeven dus ik vrees dat ik alleen nog meer zal verdwalen. De kaart zal mij niet naar huis leiden maar, mits ik er open voor blijf staan, waarschijnlijk wel naar serendipiteit.